📖 ILMUI 📚:
MAELEZO MFUPI YA MASUALA YA TALAQ
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسوله الأمين و على آله وصحبه أجمعين و من تعبه بإحسان إلى يوم الدين، أما بعد
Baraka za kidogo ziwe na maelezo kwa ajili yetu na kwa ajili ya ummah kuhusu suala la talaka na mambo yanayohusiana na talaka. Tunaona kuwa Waislamu wengi bado wanachanganyikiwa kuhusu suala hili, hususan kuhusu misamiati inayohusiana nayo. Kwa hivyo, tuliandaa maelezo katika sura hii ili yaweze kueleweka vizuri. Tunatumai pia haya yawe ni amali njema kwetu Akhera.
1. Maana ya Talaq, Ruju', na Iddah.
- Kulingana na lugha, talaq inatokana na neno Tho-la-qo, ambalo maana yake ni kuachilia kutoka kwa kifungo, kama vile mtu anavyowaweka wanyama huru kutoka kwa kifungo.
Kwa terminolojia ya Sharia, Talaq inafafanuliwa kama:
حل قيد النكاح أو بعضه
"Kufutwa kwa kiunganishi cha ndoa au sehemu yake." (Fathul dziljalali wal ikrom, AlUtsaimin 3/5)
- Ruju' ni mume kurudisha kiunganishi cha ndoa na mkewe baada ya kutoa talaq wakati wa iddah yake.
- Iddah inahusu kipindi cha kungojea ambacho mke anapaswa kuheshimu baada ya talaka kutoka kwa mume wake mpaka kiunganishi cha ndoa kifutwe kabisa, kuruhusu aweze kuolewa tena.
2. Tofauti Kati ya Talaq, Khulu', Faskh, na Li'an.
- Talaq hutokea kulingana na tamaa ya mume kwani talaq ni haki ya mume kumtaliki mkewe. Mke hana haki ya kumtaliki mume wake.
- Khulu', kwa maana ya lugha, inamaanisha kuvunjika. Kisheria, khulu' ni kuvunjika kwa kiunganishi cha ndoa kutokana na mke kurudisha mahari yake. Khulu' hutokea kulingana na tamaa ya mke kutaka kutengana na mume wake kwa kurejesha mahari yake, bila haki ya mume kuingilia.
- Faskh, kwa maana ya lugha, inamaanisha uharibifu. Kisheria, faskh ni kufutwa kwa kiunganishi cha ndoa kutokana na sababu maalum kama ukafiri na mke yeyote, au sababu zingine kama kugundua kwamba walinyonyeshwa na mwanamke mmoja. Faskh inaweza kutokea bila kujali tamaa ya mume au mke, maana hata kama wanataka kuendelea pamoja, hawawezi kuendeleza ndoa hiyo.
- Li'an hutokea kutokana na tuhuma ya uzinzi. Li'an, kwa maana ya lugha, inamaanisha laana, na kisheria, inamaanisha laana ya pamoja kati ya mume na mke kutokana na tuhuma ya uzinzi wa mume.
3. Aina za Talaq
Kuna aina tatu za talaq: Talaq Raji'i, Talaq Bain, na Talaq Muharramah.
1. Talaq Raji'i ni talaq ambapo mume anaweza kurudi kwa mkewe bila mkataba mpya wakati wa iddah.
Talaq Raji'i inagawanywa katika vipande viwili: talaq ya kwanza na talaq ya pili.
- Talaq ya kwanza hutokea wakati mume anamtaliki mkewe kwa mara ya kwanza baada ya mkataba wa ndoa.
Mume anawezaje kuwa na talaka ya kwanza?
Talaq ya kwanza inatokea ikiwa mume anasema kwa makusudi talaq au sawa naye bila kulazimishwa, wakati yeye yuko katika hali ya utakaso na hajawahi kufanya cohabited wakati huo. Talaq haihusishi ikiwa mume hakuwa na nia ya kusema hivyo au ikiwa haikuwa ya makusudi. Haifai pia ikiwa alitamka wakati wa hedhi ya mke au wakati wa utakaso baada ya cohabitation. Ikiwa mume anatangaza talaq wakati wa hedhi, haihesabiwi na lazima irudiwe wakati mkewe ni safi na hajawahi kufanya cohabited.
Sheikh Ibn Baz alisema:
الطلاق السني هو الذي يقع في حال الحمل، أو في حال كون المرأة طاهرًا لم يجامعها زوجها. [ابن باز ,فتاوى نور على الدرب لابن باز بعناية الشويعر ,22/7]
"Talaq inayofuata Sunnah inatokea wakati mwanamke yuko mjamzito au safi na hajawahi kufanywa na mume wake wakati wa utakaso." (Fatawa nur Aladdarb: 7/22).
- Talaq ya pili hutokea baada ya talaka ya kwanza na mume amerudi kwa mkewe kutoka kwa talaka ya kwanza.
Baadhi ya wanazuoni hawahitaji mume kurejea kwa mkewe kabla ya kutoa talaka ya pili, lakini maoni yenye nguvu ni kwamba kurudi lazima kutokea kwanza. Uthibitisho ni aya ya Qur'an:
وَٱلْمُطَلَّقَٰتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلَٰثَةَ قُرُوٓءٍ ۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِىٓ أَرْحَامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤْمِنَّ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ ۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِى ذَٰلِكَ إِنْ أَرَادُوٓا۟ إِصْلَٰحًا ۚ وَلَهُنَّ مِثْلُ ٱلَّذِى عَلَيْهِنَّ بِٱلْمَعْرُوفِ ۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ ۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
ٱلطَّلَٰقُ مَرَّتَانِ ۖ فَإِمْسَاكٌۢ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌۢ بِإِحْسَٰنٍ ۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَأْخُذُوا۟ مِمَّآ ءَاتَيْتُمُوهُنَّ شَيْـًٔا إِلَّآ أَن يَخَافَآ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا ٱفْتَدَتْ بِهِۦ ۗ تِلْكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا ۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَأُو۟لَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
"Na walioachwa wanataraji kwa nafsi zao miezi mitatu. Na si halali kwao kuficha alivyoumba Mwenyezi Mungu katika matumbo yao ikiwa wanaamini Mwenyezi Mungu na Siku ya Mwisho, na wenzi wao wanayo haki zaidi kwa kuirudisha ikiwa wana nia ya kurekebisha. Na wanawake wana haki kama ile waliyo nayo kwa njia nzuri, na wanaume wanayo daraja juu yao. Na Mwenyezi Mungu ni Mwenye nguvu, Mwenye hikima. Talaka ni mara mbili, hivyo (wanawake) wanaweza kurejeshwa kwa njia njema au kuletwa kwa wema. (Sio halali kwenu kuwachukua chochote kilichotolewa kwenu isipokuwa kwa hofu ya kwamba hawawezi kuweka mipaka ya Mwenyezi Mungu. Lakini ikiwa unahofia kuweka mipaka ya Mwenyezi Mungu, basi hakuna hatia kwa yeyote wao katika hilo ambalo amejirahisishia. Hii ni mipaka ya Mwenyezi Mungu, hivyo usivuke. Na yeyote anaye vuka mipaka ya Mwenyezi Mungu, hao ndio madhalimu.)" (Al-Baqarah 228-229)
Mwenyezi Mungu haizungumzii talaka ya pili hadi kujadili suala la kurudi katika aya iliyopita, ikionyesha kwamba talaka ya pili hutokea baada ya kurudi kutoka kwa talaka ya kwanza, kama maoni yenye nguvu miongoni mwa wanazuoni. Hii inathibitishwa na Shaykhul Islam Ibn Taymiyyah, ambaye alisema:
"Na maneno ya Mtume (amani iwe juu yake): 'katika kikao kimoja' yanaeleweka kumaanisha kwamba ikiwa sio katika kikao kimoja, basi suala sio sawa (sio kuchukuliwa kama talaka moja tu). Hii ni kwa sababu ikiwa mwandamizi (wa Mtume) alitoa talaka katika vikao kadhaa, inaonekana, kulingana na desturi, kwamba alikuwa amekwisha kurudi kwake hapo awali." (Majmu Fatawa Ibn Taymiyyah 14/33).
Hivyo, talaka ya pili hutokea baada ya kurejeshwa kutoka kwa talaka ya kwanza.
Talaka Bain ni aina ya talaka ambapo mume hawezi kurudi kwa mkewe isipokuwa kwa mkataba mpya wa ndoa, kama katika ndoa ya awali.
Talaka Bain pia imegawanywa katika aina mbili: Talaka Bain ndogo na Talaka Bain kubwa.
Talaka Bain ndogo hutokea katika hali mbili: baada ya kipindi cha iddah cha talaka ya kwanza na baada ya kipindi cha iddah cha talaka ya pili, maana yake mume lazima awe na uhusiano mpya au mkataba wa ndoa na mke aliyemwacha kwa sababu kipindi cha iddah kimepita.
Kuhusu Talaka Bain kubwa, ni Talaka Muharramah.
Talaka Muharramah au Talaka Bain Kubro ni talaka ya tatu, ambayo inafanya kuwa haramu kwa mume kurudi kwa mkewe mpaka aolewe na mume mwingine, afanye ndoa na kisha apate talaka.
Lini talaka ya tatu hutokea?
Talaka ya tatu hutokea baada ya talaka ya pili na mume kurudi kwa talaka ya pili. Ushahidi, kama ilivyotajwa hapo awali, pia inathibitishwa na kauli ya Allah:
"Basi ikiwa atamtaliki, basi hawi halali kwake baada ya hayo mpaka aolewe na mume mwengine. Kama akimtaliki yule mume wa pili, basi hakuna hatia kwao wote wawili kwamba warudiane, ikiwa wanaona kwamba wanaweza kuweka mipaka ya Mwenyezi Mungu. Hii ni mipaka ya Mwenyezi Mungu, ambayo anawaonyesha watu wenye maarifa." (Al-Baqarah 2:230)
Shaykhul Islam Ibn Taymiyyah (rahimahu Allah) alisema:
"Na talaka haramu kwake ni: 'Hawi halali kwake mpaka aolewe na mume mwingine,' ambayo inatumika ikiwa atamwacha mara tatu kama Allah na Mtume wake wameamuru: anamwacha, kisha anamrudisha wakati wa iddah, au anaoa tena (baada ya iddah), kisha anamwacha, kisha anamrudisha, au anaolewa tena, kisha anamwacha mara ya tatu. Hii ni talaka inayomfanya awe haramu kwake mpaka aolewe na mume mwingine, kulingana na itifaki ya wanazuoni." (Majmu Fatawa Ibn Taymiyyah: 9/33).
Hivyo, inaeleweka kwamba baada ya talaka ya tatu, mume hawezi kumrudisha mkewe hata wakati wa iddah ya tatu, mpaka aolewe na mume mwingine na kufanya ndoa.
Hiyo ndiyo yote. Mwenyezi Mungu anajua zaidi.
Abu Ibrohim Saiid AlMakaassary
22 Rajab 1444
Imeangaliwa na kurekebishwa na
Abu Hanan Utsman As-Suhaily, Mwenyezi Mungu amuhifadhi
23 Rajab 1444
Telegram: https://t.me/ilmui
WA: https://whatsapp.com/channel/0029VaALfMAGJP8PEIsVk33P
share #free, without #logo, without asking #donation, without #foundation
Komentar